گفتار سوم : تنهایی و مقابله با آن

تنهایی چیست؟

1ـ تنهایی تجربه‌ای است که بیشتر ما با آن آشنا هستیم و برای بسیاری از افراد تجربه‌ای دردناک است.

پژوهشگران دو نوع تنهایی را مشخص کرده‌اند : تنهایی اجتماعی و تنهایی عاطفی. . تنهایی تجربه‌ای ذهنی است، چرا که متأثر از ارزیابی‌هایی است که وقتی انتظارات ما از روابط اجتماعی‌مان برآورده نمی‌شود

احساس‌های بازر تنهایی

1ـ تمرکز توأم با تعارض و کشمکش بر خویشتن : با احساس اعتماد به نفس کم ، اضطراب ، گناه و بیگانگی مشخص می‌شود. در این هنگام خود را مقصر می‌دانند.

2ـ تمرکزی توأم با بی‌تفاوتی بر خویشتن : با احساس افسردگی ، بی‌حوصلگی و تشویش مشخص می‌شود و فرد سعی می‌کند خود را به طور ارادی از معرکه دور سازد.

3ـ تمرکزی توأم با تعارض و کشمکش بر دیگران : با احساس خشم، طرد شدگی و سوءتفاهم مشخص می‌شود. در این حالت دیگران را در بروز این رفتار مقصر می‌داند.

4ـ تمرکزی توأم با بی‌تفاوتی بر دیگران : با احساسات انزوا و بیگانگی اجتماعی مشخص می شود و فرد سعی می‌کند به طور ارادی نسبت به دیگران و حالت به وجود آمده بی‌اعتنایی کند. تنهایی تجربه‌ای ذهنی است، چرا که متأثر از ارزیابی‌هایی است که وقتی انتظارات ما از روابط اجتماعی‌مان برآورده نمی‌شود

تنهایی بر اساس دو عامل طبقه‌بندی می‌شود:

تنهایی بر اساس دو عامل طبقه‌بندی شده‌است. اول، سوال می‌کنیم که آیا تنهایی ما به دلیل اعمال و رفتارهایمان است ( علت شخصی) یا این که ناشی از شرایط زندگی است؟ (علت بیرونی). دوم بررسی می‌کنیم که آیا می‌توانیم برای تغییر علت تنهایی خویش کاری انجام دهیم یا نه.

وقتی از تنها بودن ناراضی هستید باید به سه موضوع توجه کنید:

اول، بهتر است یک نگاه جدی به مهارت‌های مقابله‌ای خودتان بیاندازید. دوم، سعی کنید بر کم‌رویی خود غلبه کنید و با دیگران تماس برقرار کنید. سوم ، قدرت تحمل خودتان را در مقابل تنهایی بالا ببرید.

ویژگی‌های افراد تنها

1ـ افراد تنها اغلب در مهارت‌های اجتماعی نقص دارند.

2ـ افراد تنها اغلب در مهارت ارتباطی هم ضعیف هستند.

3ـ افراد تنها به روابط بین فردی اعتماد زیادی ندارند.

 افراد تنها به روش‌های زیر به خودشان صدمه می‌زنند:

1ـ آنها به افکار منفی و خود تردیدی‌ها اجازه می‌دهند تا حواسشان را از پاسخ‌دهی به تعاملات اجتماعی منحرف سازد.

2ـ از خودگویی‌های مثبت استفاده موثر و مفید نمی‌کنند.

3ـ رفتارهای غیرکلامی‌شان بین آنها و دیگران فاصله می‌اندازد.

4ـ درباره نقاط ضعف خود اغراق می‌کنند و به نقاط قوت خود کم بها می‌دهند.

5ـ به عوامل بیرونی اجازه می‌دهند تا زندگی آنها را تحت تأثیر قرار بدهد.

6ـ به علت این که از مهارت‌های اجتماعی مناسب استفاده نمی‌کنند، در تعاملات اجتماعی مضطرب، دست و پا چلفتی و بازداری شده به نظر می‌رسند.

مقایسه افراد تنها با افراد اجتماعی

افرادی که از داشتن ابتکار عمل در تعاملات اجتماعی اجتناب می‌کنند ( اجتناب کننده ها) از نظر ادراکات ، خودگویی‌ها ، اعمال و کنترل درونی ، با افرادی که حاضرند خود را به راحتی به خطر بیاندازند ( مبتکران) فرق دارند

آنها میل دارند تعاملات اجتماعی را تنش‌زا تفسیر کنند و به آینده امیدوارانه نگاه نمی‌کنند. آنها ذهنشان را مشغول افکار منفی نمی‌کنند و اجازه نمی‌دهند مسایل، آنها را مغلوب کند.. آنها فکر می‌کنند دیگران خوشایندتر از آنها هستند و خودشان را به خاطر داشتن تعاملات اجتماعی ناموفق، سرزنش می‌کنند.  آنها دنبال چالش‌های جدیدی هستند و در ضمن قوت و ضعف‌های خود را می‌پذیرند.

راهکارهایی برای گریز از تنهایی

1ـ توجه کردن به گفته‌های فرد مقابل.

2ـ ترغیب و تشویق فرد مقابل به ابراز عقاید خود.

3ـ مکث کردن در پایان صحبت خود و ایجاد تعادل بین ابزار علاقه به صحبت‌های فرد مقابل و حرف زدن در مورد خود.

4ـ داشتن ظاهری آراسته.

5ـ برقراری تماس چشمی مناسب و خود افشاگری به اندازه کافی

6ـ برقراری ارتباط بی‌واسطه

7ـ استفاده از زبان بی‌واسطه‌: یک شیوه ارتباط شخصی و مستقیم با دیگران است.

ملزومات پاسخ‌دهی

1ـ انگیزش : به جای این که فقط نظرهای خود را بیان کنید باید مایل به شنیدن صحبت‌های دیگران نیز باشید.

2ـ توجه : به دقت به حرف‌های طرف مقابل گوش دهید. ببینید فرد مقابل میل دارد به کدام موضوع‌ها و مسایل و احساسات او واکنش نشان داده شود؟

3ـ همدلی : شخص دیگر چه احساسی دارد؟ اگر مطمئن نیستید باید سوال کنید.

4ـ مهارت : باید آنقدر مهارت‌های اجتماعی را تمرین کنید تا بتوانید به شیوه مناسبی واکنش نشان دهید.

5ـ ابتکار عمل : برای پاسخ دهد بودن باید در تعاملات اجتماعی خود ابتکار عمل داشته باشید