گفتار 10 ـ مهارت جرأت ورزی و دفاع از حقوق خود
- يكشنبه, ۲۲ شهریور ۱۳۹۴، ۰۵:۲۵ ب.ظ
- ۰ نظر
گفتار دهم ـ مهارت جرأت ورزی و دفاع از حقوق خود
دفاع از حقوق خود و اجازه سوء استفاده از این حقوق را به کسی ندادن، یکی از تعریف‌های جرأت ورزی است. تعریف دیگر جرأت ورزی عبارت است از، انتقال روشن آنچه که واقعاً می‌خواهید.
هم‌چنین جرأت‌مندی ابراز صادقانه و مناسب احساسات، عقاید و نیازهای شخصی است. برابر تعریف دیگر جرأت‌مندی، اتخاذ موضع خود تحلیلی و سپس عمل است.
جرأت‌ورزی چیست؟
جرأت ورزی، توانایی ابراز خود و درخواست حقوق خود بدون تجاوز به حقوق دیگران است. جرأت ورزی رابطه مستقیم و صادقانه‌ای است که باعث گسترش وجود خویشتن و ابراز خویشتن می‌گردد.
انواع جرأت ورزی
1ـ جرأت ورزی پایه‌ای :
این نوع جرأت‌ورزی، ابراز ساده و مستقیم باورها، احساسات، یا عقاید شما است. این نوع جرأت‌ورزی معمولاً از طریق عبارات ساده‌ای چون « من می‌خواهم » یا « من احساس می‌کنم» ابراز می‌شود. البته این « من » من شیطانی و خودخواهانه نیست، بلکه « من» برخاسته از اعتماد به نفس و خودباوری است.
2ـ جرأت‌ورزی قول :
این نوع جرأت ورزی، انتقال حساسیت‌ها به شخص دیگر است.
جرأت‌ورزی قوی معمولاً شامل دو بخش می‌شود.
ـ باز شناسی موقعیت یا احساسات شخص دیگر و اظهارنظر. یعنی وقتی موقعیت را شناختید با جرأت نظر خود را بیان می‌کنید که بدین‌وسیله از حقوق خاص خود حمایت می‌کنید.
اظهار وجود می‌کنید و می‌گویید : « من می‌دانم که شما واقعاً سرتان شلوغ بوده است ولی می‌خواهم احساس کنم که رابطه‌ها برای شما مهم است. می‌خواهم شما به من و ما زمانی را اختصاص دهید.«
جرأت‌مندی بالا اگر با عقل و منطق همراه باشد بسیار ارزشمند و مثبت است.
3ـ جرأت‌ورزی منفی :
این نوع جرأت ورزی زمانی به وقوع می‌پیوندد که شخص دیگری در واکنش به جرأت‌ورزی‌های منطقی شما شکست می‌خورد و به تجاوز علیه حقوق شما ادامه می‌دهد. در نتیجه شما به تدریج جرأت ورزی را گسترش می‌دهید و به نحو فزاینده‌ای بر رأی خود محکم‌تر تأکید می‌ورزید
یادگیری جرأت‌ورزی به شیوه مثبت
به منظور یادگیری این مهارت، یک نظام اعتقادی و ارزشی را قبول کنید که به شما اجازة ابراز وجود بدهد. این گام، دشوارترین گام است. بدین معنی که چنین رفتاری است که به شما اجازه می‌دهد، « نه» بگویید، درخواست کمک کنید و خطاهای خود را بپذیرید.
تکنیک‌های کاربردی جرأت ورزی مثبت
1ـ تکنیک ارتباط : از بهترین مهارت‌های ارتباطی خود استفاده کنید.
مثلاً؛ تماس چشمی مستقیم برقرار کنید. وضع بدنی مناسب به خود بگیرید؛ حالات چهره خود را مناسب با پیام انتخاب کنید؛ آهنگ مناسب صدای خود را حفظ کنید؛ زمان مناسبی را برای جرأت‌مندی انتخاب کنید.
2ـ تمرین کنید : به صرف خواندن یک کتاب نمی‌توانید جرأت‌مند بودن را یاد بگیرید. اگر امکان برایتان فراهم است، به گروه مهارت‌های جرأت‌ورزی یا گروه مهارت‌های ارتباطی بپیوندید و نحوه « نه» گفتن را تمرین کنید و از دوستان و نزدیکان خود بازخورد بگیرید.
3ـ تکنیک پذیرش : یکی دیگر از تکنیک‌های موثر در جرأت‌مندی « پذیرش» است. پذیرش اشتباهات خود، پذیرش ضعف‌های خود که دیگران بیان می‌کنند، پذیرش اشکالات کاری خود و یا نقاط قوت رفتار و کردار خود، بدون این که عقب‌نشینی کرده و یا مغرور شوید.
4ـ تکنیک صراحت : تا آنجا که ممکن است شما باید دربارة آنچه می‌خواهید، آنچه فکر می‌کنید و آنچه که احساس می‌کنید، روشن و صریح صحبت کنید.
5ـ تکنیک بازخورد : از عبارتی چون « آیا مقصود من روشن است؟ » « شما چگونه به این موقعیت نگاه می‌کنید؟» « شما چه می‌خواهید انجام دهید؟ استفاده کنید.
تقاضای ارایه بازخورد، دیگران را تشویق می‌کند تا سوءفهم شما، مورد تصحیح قرار گیرد. هم‌چنین به دیگران کمک می‌کند دریابند که شما عقیده، احساس یا تمایلی را به آنان داشته‌اید. دیگران را هم تشویق کنید. تا در بازخوردی که ارایه می‌کنند صریح، مستقیم و خاص عمل کنند.
راه‌کارهای ابراز وجود
الف) گفتن «نه» :
1ـ نظر خود را بگویید : به طرف مقابل خود بگویید که دربارة یک موضوع خاص، چه احساسی دارید و تقاضای او را برای انجام کاری که مایل نیستید، با قاطعیت رد کنید. برای مثال بگویید « نه، کتابم را به تو امانت نمی‌دهم»
2ـ دلایل خود را بیان کنید : به طرف مقابل بگویید به چه دلیل چنین نظری دارید و چرا چنین احساسی پیدا کرده‌اید. برای مثال : « من خودم به آن نیاز دارم» و یا « من قول داده‌ام آن را به کس دیگری بدهم»
3ـ او را درک کنید : به طرف مقابل نشان دهید که شما وضعیت تقاضا یا احساسات او را درک کرده‌اید. ( برای مثال : می‌دانم که واقعاً به آن نیاز دارید ولی ای کاش راه دبگری می‌بود که شما را کمک کنم »
ب) درخواست کردن و اظهارنظر :
1ـ مشکل موجود و یا وضعیتی که می‌خواهید تغییر کند را بیان کنید.
به طرف مقابل، مشکل مورد نظر یا وضعیتی که لازم است تغییر کند را بگویید.
2ـ بگویید که چگونه می‌خواهید وضعیت را تغییر دهید یا مشکل را حل کنید. آنچه را که می خواهید طرف مقابل انجام دهد یا آنچه را که فکر می‌کنید. 0 نظر خودتان) و یا خواهش خود را بیان کنید.
ج) خوب سخن گفتن و اظهار وجود:
1- با زمزمه یا زیر لب صحبت نکنید. بلکه با صدای محکم، قوی و نسبتاً بلند حرف بزنید.
2- هنگام صحبت با کسی نگاه خود را به اطراف و یا به کف اتاق ندوزید؛ بلکه مستقیم به چشمان کسی که با او حرف می زنید نگاه کنید.
3- از حالت چهره خوب استفاده کنید: مطمئن باشید که حالات چهره شما بیانگر همان چیزی است که در حال گفتن آن هستید
4- فاصله مناسب را از شخص مخاطب، رعایت کنید
5- با احترام و ادب صحبت کنید و با دلیل و منطق به بیان نظر یا پیشنهاد خود بپردازید.
تفاوت بین جرات ورزی با پرخاشگری
بین جرات مندی و پرخاشگری تفاوت وجود دارد، پرخاش گر بودن، به معنی حمایت از خود به شیوه ای است که در آن به حقوق دیگران تجاوز می شود.
. اما در جرات ورزی شما از حقوق حقة خود دفاع می کنید، به هیچ کس بی احترامی روا نمی دارید، به هیچ شخصی آسیب نمی رسانید و کسی را تمسخر و یا توهین نمی کنید بلکه در عین رعایت حقوق دیگران و با احترام و شجاعت؛ خودباوری و اعتماد به نفس خود را به نمایش می گذارید.
