گفتار دهم : خشم و مهارت مقابله با آن :
- دوشنبه, ۳۰ شهریور ۱۳۹۴، ۰۵:۲۷ ب.ظ
- ۰ نظر
گفتار دهم : خشم و مهارت مقابله با آن :
خشم چیست؟ مهارت مقابله با آن :
خشم چیست؟هیجان خشم، یکی از قوی ترین هیجان های مشترک بین انسان هاست. زمانی آن را نشان می دهیم که در معرض تهدید، ناکامی، و یا ضایع شدن حقمان قرار می گیریم. ممکن است به شکل های مختلف بروز نماید؛ اما کنترل آن یکی از ضروریات زندگی است.
دو فرض اساسی در مورد کنترل خشم:
الف- بسته به ماهیت و باورهایی که اساس خشم را تشکیل می دهند،خشم می تواند مناسب یا نامناسب باشد.
ب- داشتن مهارت و به کار گیری تکنیک مناسب برای کنترل هر دو نوع خشم بسیار مهم است. وقتی خشم مناسب است می تواند عامل کمک به ما باشد.
تکنیک های مهم مقابله با خشم عبارت اند از:
1- تقویت عزت نفس
2- غربال کردن باورهای منفی
3- خویشتن پذیری و دیگر پذیری
4- کاهش حساسیت؛ مثل باور به ناراحت بودن اوضاع، باور به تحمل ناپذیر بودن ناکامی ها، باور به محکوم کردن خود یا دیگران
5- عجول نبودن در قضاوت ها
6- ابراز قاطعانه خشم مناسب
7- بخشش خود و دیگران
8- خود آرام سازی
9- تغییر محیط
10- پرهیز و یا کاهش حسادت
چه وقت دچارخشم نخواهیم شد:
اگر حقوق خود را بشناسیم، حقوق دیگران ا بشناسیم و به حقوق دیگر احترام بگذاریم دچار خشم نخواهیم شد.
رابطه خشم با عزت نفس
کسانی که عزت نفس ندارند خود را قبول ندارند. در نتیجه بازخوردهای دیگران در مقابل رفتارشان را بیشتر منفی ارزیابی می کنند، در صورتی که در درون تشنة باز خورد مثبت هستند امّا باورهایشان نسبت به خودشان نمی گذارند تا آن را مستحق خود بدانند، سرانجام حالت تدافعی می گیرند و بیش از همه دچار خشم نابجا می شوند. چون در خود احساس کمبود می کنند. بنابراین خشم برای این افراد، حاصل باورهایشان است.
علتهای خشم:
از عواملی که موجب خشمگین شدن افراد می شود حسادت است، حسادت یعنی عدم تحمل موفقیت دیگران به طور غیر منطقی.
برای کنترل خشم خود، باید صفات تحمل، خوشبینی، و حقیقت بینی را در خود تقویت کنیم و از عجول بودن در قضاوت خودداری نماییم
نشانه های جسمانی و روانی خشم
علایم فیزیکی: تپش قلب، افزایش فشار خون، تند شدن نفس و افزایش انقباض ماهیچه ها، گاز گرفتن، تف کردن، لگد زدن، نیشگون گرفتن، هل دادن، ناسزا گفتن، زدن و.. از نشانه های فیزیکی خشم هستند.
علایم روانی خشم: افسردگی، رفتار خصمانه و احساس ترس، وحشت زدگی و هراس، بی اعتنایی و یا بی توجهی، کاهش قدرت حافظه یا فراموشی، از نشانه های روانی خشم می باشند.
علت های خشم
ضعف عزت نفس، داشتن باورهای منفی و غیرواقع گرایانه. ضعف خویشتن پذیری و دیگر پذیری- نحوه برخورد پدر و مادر با خشم فرزند در دوران کودکی، خجالت و کم رویی، ترس از ابراز خشم در دوران کودکی به خاطر طرد شدن ( پنهان مصنوعی خشم)- احساس کمبود و بی ارزشی درباره خود- عدم وجود صفات بخشش- برخی از موارد غذایی- خستگی زیاد- حسادت- لب توجه دیگران و به دست آوردن خواسته ها از علت های مهم خشم هستند.
- همچنین دخالت های بی مورد در کارهای روزانه افراد- تحمیل وظایف سنگین تر از توانایی مثل واگذاری سنگین از سوی معلم به دانش آموز – مقایسه فرد با دیگری به صورت کاهش ارزش او
- مواجه شدن با بی عدالتی ها، تبعیض ها و یا حق کشی ها، در محل کار
.
عواقب و پیامدهای خشم
خشم به عنوان یک حالت هیجانی طبیعی؛ اما معمولا نامناسب، می تواند دارای پیامدهای منفی زیر باشد.
1- موجب قطع ارتباط با اعضای خانواده، دوستان و یا همکاران می شود.
2- باعث آسیب دیدن جسم و روان و ضعف توانایی ها عمومی انسان می شود.
3- سبب تحمیل هزینه های اضافه و آسیب به اقتصاد خانواده می شود.
4- دقت ، تمرکز حواس و توجه را به شدت مختل می کند.
5- میزان یادگیری انسان را کاهش می دهد.
6- موجب خستگی و کسالت و بی حالی شخص می شود.
7- سبب ظهور بیماری های مختلف جسمی و روحی می شود.
8- در حالت شدید، از هم گسستگی پیوندهای خانوادگی را در پی خواهد داشت.
9- شخصیت فرد را مختل کرده و باعث تحقیر و درماندگی او می شود
.گفتارسیزدهم:مهارت مقابله باعزت نفس:
عزت نفس میزان ارزشی است که برای خود قایل می شویم. و میزان احترامی است که به شخصیت خود می گذاریم.
خودانگاره[1] که مفهوم عزت نفس را می سازد، تحت تاثیر محیط بیرونی در وجود انسان شکل می گیرد،
چه عواملی در عزت نفس اثر دارند؟
کیفیت روابط ما با دیگران به خصوص مادر در دوران کودکی، در شکل گیری عزت نفس ما نقش محوری دارد. عزت نفس خود پدر و مادر نیز، می تواند بر روی فرزندان تاثیر بگذارد. عملکرد و ساختار خانواده نیز در این امر مهم است.
تنبیه جسمانی یا تهدید شدن به آن. بدرفتاری های جنسی در دوران کودکی و آسیب دیدگی.
ترس از محیط های بسته نیز عامل دیگری است که عزت نفس را تحت تاثیر قرار می دهد.
منافع عزت نفس چیست؟.
1- پذیرش خود و دیگران
2- آرامش بیشتر از آنچه در زندگی می خواهیم.
3- مثبت بودن و احساس شادی کردن.
4- اشتیاق به داشتن مسئولیت بیشتر و احساس کنترل افزون تر بر زندگی و داشتن استقلال و راحتی.
5- توجه بهتر به دیگران و احساس راحتی در موقعیت های اجتماعی
6- احساس متعادل بودن
7- اتکا به خود و خلاقیت بیشتر و وابسته نشدن به عقاید و تایید دیگران
8- بهبود ظاهر و احساس « سرزندگی»
9- آمادگی بیشتر برای دریافت محبت و محبت کردن
10- ملایم تر بودن با خود و دیگران و توانایی ریسک پذیری و آماده بودن برای تغییر
11- توانایی تبریک گفتن به دیگران ب علت موفقیت هایشان، بدون هیچ گونه احساس حسادت.
12- اطمینان داشتن به خود در همه فعالیت ها و مسئولیت پذیری
13- تمایل داشتن به این که مشکلات زندگی را با دیگران به طور صریح در میان گذاشته و چاره اندیشی کردن
14- توانایی بیان صادقانه نارسایی هایی که در کارهای انجام شده ممکن است باشد.
15- امید و اشتیاق و علاقه بیشتر برای زندگی سالم.
پیامدهای ناشی از عزت نفس پایین.
1- عزت نفس می تواند بر ماهیت روابط با دیگران و سلامت روانی ما نفوذ قوی داشته باشد و آنها را تهدید کند.
2- پذیرش خود و دیگران مشکل می شود: در این باره کارل راجرز[2] روان شناس آمریکایی می گوید: « هر چه افراد خود را بیشتر بپذیرند، احتمال بیشتری خواهد داشت که دیگران را نیز بپذیرند و برعکس، هر چه نظرشان نسبت به خود نامطلوب تر باشد دیگران را نیز کمتر پذیرا خواهند بود.
3- ترس از تنها شدن: زنی که از عزت نفس پایین برخوردار است مرتب از همسر خود می پرسد« آیا او را دوست دارد؟» چون از این ترس دارد که همسرش او را ترک کند و او تنها بماند.
4 کمال گرایی: همین حس باعث می شود تا مرتب پیشرفت خودمان را با پیشرفت دیگران مقایسه کنیم، به ناچار کسانی را می بینیم که از ما موفق ترند، این مقایسه معمولا باعث می شود تا احساس شعف بیشتری بکنیم.
5- متوسل شدن به مکانیسم های دفاعی: یعنی به جای آنکه به طور مستقیم با مشکلمان روبه رو شویم، از ان اجتناب می کنیم؛ و یا آن را انکار می کنیم.
6- داشتن برداشتی مبهم از خود: افرادی که عزت نفس ضعیفی دارند، به علت اجتناب از شناخت و آگاهی بیشتر در مورد خود، برداشت مبهمی از خود دارند و یا از خود چنان می برند که نمی دانند چه احساسی دارند.
7- به خود کاذب روی می آورند: کسانی که دچار ضعف عزت نفس می شوند احساس می کنند که باید همه چیز را تحت کنترل داشته باشند، چون توان واقعی برای این کار را ندارند، پشت عنوان های شغلی قایم می شوند و معمولا از خطر کردن و تغییر می ترسند.
8- نمی توانند تصمیم بگیرند: برای کسانی که عزت نفسشان پایین است، تصمیم گیری کار دشواری می باشد و همواره در یک موقعیت بلاتکلیفی به سر می برند.
9- افرادی که دچار ضعف عزت نفس می شوند با دیگران ارتباط برقرار نمی کنند
10- در زندگی بیش از حد محتاطانه عمل می کنند: از ثبات برخوردار نیستند، چون ترس عمده آنها خطر کردن است.
تکنیک های تقویت عزت نفس
1- آماده شدن برای تغییر؛برای این کارباید از فرافکنی بپرهیزید،باکمال میل به یک روانشناس مراجعه کنید و به گفته هایش عمل نمائید.
2- برای زندگی خود هدف انتخاب کنید؛یعنی بجای سرو کار داشتن باتصورات مبهم درزندگی؛سعی کنیدبطور واقعی آنچه رامی پسندیدتعیین کنید؛احساستان راچه منفی وچه مثبت؛درمقابل خواسته دیگران بروز بدهید.
3- عواملی که شماراازتغییریافتن بازمی دارد,شناسایی کنید.
4- به مقابله باترس برخیزید
5- به خودتان تبریک بگویید وپاداش بدهید.
6- محدودیت هاوتوانایی های خودرابپذیرید
7- بامنتقددرونی وتفکر منفی روبه رو شوید.
8- تعریف کنیدوازتعریف شدن شرم نکنید.
9- آینده رامثبت تجسم کنید.
10- خودراخوب تعریف کنید
11- به مشاوره وروان درمانی مراجعه کنید.
