گفتار 16ـ اختلال دروغگویی و مقابله با آن
- سه شنبه, ۲۱ مهر ۱۳۹۴، ۰۴:۰۴ ب.ظ
- ۰ نظر
دروغگویی چیست و راه مقابله با آن
تعریف : بیان کردیم مطالبی به قصد فریب دادن دیگران، با این که خود شخص آگاهانه می‌داند که حرفش نادرست است را دروغگویی می‌گویند.
دروغگویی اختصاص به طبقه خاص یا جنس خاصی ندارد
علت‌های موثر در دروغگویی
1ـ نداشتن اجازه بیان حقیقت : به خاطر تنبیه شدن در قبال راست‌گویی2ـ نبود امنیت روانی، فیزیکی : گاهی فرد برای جلب حمایت دیگران، کسب اعتبار کاذب، به دست آوردن دوست و یا فراز از وضعیت نامطلوب و یا فرار از تنبیه خود یا دوستان، اقدام به دروغگویی می‌کند.
3ـ سخت‌گیری والدین و داشتن توقعات فوق طاقت و توانایی کودک : مثل داشتن انتظار نمره 20 در صورتی که کودک توانایی کسب آن را ندارد.
4ـ برخوردهای نامناسب دیگران : مثلاً کارمندی به حضور مدیر می‌رسد و با صداقت تمام می‌گوید، چون خسته هستم فردا به اداره نمی‌آیم و درخواست مرخصی دارم. مدیر می‌گوید: خیر نمی‌شود. کار زیادی داریم باید بیایید!! در نتیجه خستگی شخصی و عدم درک موقعیت فرد از سوی مدیر، دست به دست هم می‌دهند تا کارمند را متوسل به دروغگویی کنند. بنابراین او هم فردا نمی‌آید، اما پس فردا که به اداره آمد، دیگر علت را خستگی بیان نمی‌کند، می‌گوید، بچه‌ام مریض شده بود او را نزد پزشک بردم و ... بنابراین برخورد نامناسب فرد دیگری عاملی می‌شود تا شخص دروغ بگوید.
5ـ بی‌تفاوتی محیط زندگی نسبت به دروغگویی ( خانواده ، مدرسه و جامعه)
6ـ عمل نکردن افراد الگو به قول و وعده‌شان
7ـ آزار و انتقام گیری از افرادی که مورد خشم شخص قرار گرفته‌اند.
8ـ خودخواهی و مطرح کردن خود و مورد پذیرش قرار گرفتن از این طریق
9ـ اختلافات خانوادگی ( بین زن و شوهر)
10ـ ترس، اضطراب و ضعف اعتقادات مذهبی
مهارت‌های مقابله با دروغگویی
1ـ سعی کنید با واقعیت‌ها مواجه شوید، برای شنیدن شیرینی‌ها و تلخی‌ها آمادگی داشته باشید و اجازه بدهید تا کودکان هر طور که راحت هستند سخن واقعی خود را بگویند.
2ـ با فراهم ساختن زمینه‌ای مناسب باید از تنبیه کودک به خاطر دروغگویی اجتناب کرد. در صورت چنین رفتاری دروغگویی موقتی تبدیل به دایمی می‌شود.
3ـ باید علت و انگیزه دروغ گویی را شناسایی کنیم. چنانچه راستی و صداقت در رفتار کسی ملاحظه شد بدون فوت وقت بایستی به تشویق او اقدام کرد.
4ـ از مهارت پذیرش استفاده کنید‌ت پذیرفتن شخص به همان گونه که هست، نه توقع بیش از توانایی و یا پذیرش مشروط، این گونه پذیرش موجب می‌شود، آنچه که هست و دارد را بروز بدهد.
5ـ از راه بی‌اعتنایی، جمله یا کلمة دروغ کودک را مورد بی‌اعتنایی قرار دهید، یعنی برایش نخندیده و تحسینش نکنید.
6ـ از تحقیر کسی پرهیز کنید تا عاملی نباشد که او را متوسل به دروغگویی ( بلوف یا مبالغه) کند.
7ـ از مقایسه فردی با فرد دیگر به شدت پرهیز کنید.
8ـ خودتان الگوی مناسبی باشید. ( نگویید: دروغ‌گو دشمن خداست و به جهنم می‌رود،) بلکه گفته خود را در عمل اثبات کنید و قبح دروغگویی را از بُعد شرعی و عرفی همواره در عمل مراعات کنید.
9ـ فرد دروغ‌گو را نسبت به ناپسند بودن این صفت، از بعد اخلاقی و گناه بودن آن از نظر شرعی، آگاه کنید.
10ـ سوالاتی از کودک نپرسید که منجر به ارایه پاسخ‌های دروغ بشود
11ـ خودتان را این‌گونه که هستید بپذیرید و به خاطر آرمان‌هایتان متوسل به دروغ نشوید، مطمئن باشید که صراحت و صداقت شما ارزش زیادی دارد.
نشانه‌های تشخیص دروغ
1ـ شخص دروغ‌گو بدون دلیل واضح، در اکثر مواقع دروغ می‌گوید. حتی در مورد یک امر عادی و کوچک و بی اهمیت.
2ـ اکثر مواقع داستان‌های خیالی در مورد خانواده یا حوادثی که برای او پیش آمده است بیان می‌کند.
3ـ از دروغگویی خود پشیمان نمی‌شود و احساس گناه نمی‌کند.
4ـ خود را در همة امور مطلع نشان می‌دهد و در آن مورد به دروغ گویی می‌پردازد.
5ـ هنگام بیان دروغ، تردید دارد و چهره‌اش نگران و کلماتش لرزش دارند.
6ـ از نظر روانی دارای وضعیت عصبانی، بی‌قراری و ناآرامی بوده و ترسوو است.
7ـ از نظر اخلاقی خود را با این عبارت که ( دروغ مصلحتی عیب ندارد، این طور گفتم تا دست از سرم بردارد و ... ) توجیه می‌کند.
تذکر حداقل 3 مورد از علایم و تکرار آن در چند بار را می‌توان دروغ گویی نامید.
جایگاه صداقت در زندگی
حضرت علی (ع) می‌فرمایند: ثمره العقل الصدق نتیجه عقل صداقت است.
امام صادق (ع) می‌فرمایند : « لِلعاقل ان یکون صدوقاً علی حدیثه»
سزاوار است که انسان خردمند، در سخن گفتن صداقت داشته باشد تا به گفته‌هایش اعتماد کنند. بنابراین شایسته‌است که انسان از دروغ بپرهیزد تا شجاعتش به ترس، آرامشش به خشم و اعتبارش به پستی تبدیل نشود
